Jaarthema's
Jaarthema 2022-2023
Ant-woord
Het jaarthema 2022-2023 in de Parklaankerk is ‘Verantwoordelijkheid’, of ingekort tot Ant-woord. Er is een verantwoordingsprobleem in onze samenleving. Dat hangt samen met de veranderingen in de maatschappelijke scheiding tussen particulier/privé en publiek. De overheid mag rekenen op steeds minder vertrouwen van de burgers, parlementaire politiek en controle trekken zich terug op details en er heerst een – niet eens latente – afrekencultuur in het publieke (en digitale) domein. En intussen nemen de grote problemen die ons leven bepalen hand over hand toe. Nemen mensen nog verantwoordelijkheid of laten ze die over aan krachten waarover ze steeds minder controle hebben? Doen we mee aan de verwaarlozing van grote vragen als opwarming van de aarde, CO2 -uitstoot, verharding van de samenleving, laten we de oplossingen aan anderen over en zal het ‘onze tijd’ wel duren? Of behoort het intrinsiek tot ons mens-zijn dat we de regie over onze toekomst niet uit handen geven? In kerk en theologie is een dominante stroming die God het primaat geeft over de wereldgeschiedenis, God die garant staat voor een goede afloop van die geschiedenis en ‘wat God doet dat is welgedaan’. Daar doen vrijzinnigen niet gehoorzaam aan mee, zij zijn gehecht aan het weerwoord, aan de reactie en aan de eigen inbreng. Verantwoordelijkheid is een vrijzinnig uitgangspunt. In de Bijbel wordt zelfs God ter verantwoording geroepen, met name in het boek van de Psalmen zijn woord en weerwoord, vraag en reactie volop geagendeerd. Maar ook Job verzet zich tegen de vrome praatjes van zijn vrienden en gaat in beroep bij zijn God. Het Woord roept om ons ant-woord.
Lees hier de tekst van de startviering van 11 september 2022.
De tekst van de 2e themaviering van 30 oktober 2022 vindt u hier.
Op 27 november 2022, de 1e advent, was de 3e themaviering. De tekst van die viering staat hier.
Zondag 25 december 2022 was de kerstviering met als thema "Zie: het Woord!". De tekst van deze viering vindt u hier .
Op zondag 5 februari 2023 was het thema van de viering "Bekering tegen wil en dank". De tekst van die viering kunt u hier teruglezen.
Zondag 18 juni was de laatste themaviering van dit seizoen:"Zoet is het licht". De tekst vindt u hier.
Jaarthema 2021-2022
Tijd
Voor het seizoen 2021-2022 is in de Parklaankerk gekozen voor het thema ‘Tijd’. Het is een thema met veel facetten. Woorden die erbij passen zijn ‘leven en dood’, ‘tijd en eeuwigheid’, ‘uren, dagen, maanden, jaren’, ‘vervulde tijd’. Maar het dichtst bij de Bijbelse tijdsbeleving komen wel de woorden: ‘Tijd van leven’.
We gaan in het nieuwe seizoen op diverse aspecten van ‘tijd’ in en trapten af op zondag 19 september. Theologisch inspirator Willem van der Meiden ging voor. Dit is de tekst van deze startviering .
Hier vindt u de teksten van de themavieringen van 31 oktober 2021 en 28 november 2021.
Dit is de tekst van de overweging in viering van 1e Kerstdag .
Hier staan de diverse teksten van de viering van 6 februari 2022 .
Via deze link vindt u de tekst van de viering van 24 april 2022 .
De teksten van het zomerproject vindt u hier:
1- Tempo: 17 juli 2022
2- Tijdnood: 31 juli 2022
3- Vrije tijd: 14 augustus 2022
Jaarthema 2020-2021
Verbeelding & Waarheid
De meirevolte van Parijs 1968 bracht de leus: ‘De verbeelding aan de macht’. Daar is toen niet al te veel van terechtgekomen. Wat in principe een uitdagend en hoopgevend parool leek in de jaren van de protesten tegen de Vietnamoorlog, Black Power en de Praagse Lente liep al snel uit op nieuwe knevelarij en bevoogding. Bij de herdenking van ‘Parijs 1968’ in 2018 schreef filosoof Ger Groot een stuk in dagblad Trouw met een pleidooi voor een heropname van deze leus. Hij besluit zijn verhaal met:
“De belofte van avontuurlijk leven is uitgemond in een leven dat door niets meer wenst te worden verstoord, geïrriteerd of verontrust. De vlucht uit de gezapigheid van de jaren '50 is uitgemond in een verlangen naar de gezapigheid van het 'correcte', en wat ooit een avant-garde was is nu de grootste zedenmeester. Daartegenover mag de verbeeldingskracht best wel weer een greep doen naar de macht. In de zelfbewuste overtuiging dat zij niet de redeloosheid maar juist een verjongde rede op de barricaden brengt - en daarbij het lichaam niet vergeet. Niets is zo prikkelend als Parijs in de lente of als de filosofie in mei. Het denken bloeit, de zinnen broeien. Er hangt iets veelbelovends in de lucht: een nieuw geluid.”
Dat het begrip ‘waarheid’ aan erosie onderhevig is, lijkt zonneklaar. Autocratische leiders nemen met de waarheid gemakkelijk een loopje, maar ze zijn niet verantwoordelijk voor het diskrediet van wat ooit een onaantastbaar begrip was: de waarheid. Moeten we het verdwijnen van de waarheid betreuren? Is er in naam van ‘de’ waarheid niet veel kwaad aangericht? Er wordt veel gediscussieerd over de waarheid, door journalisten en politici, door kunstenaars, filosofen en theologen. De - uitgestelde - Maand van de Filosofie had in 2020 het thema Het uur van de waarheid.
Filosofe Alicja Gescinska schreef er een pakkend essay over: Kinderen van Apate, waarin zij pleit voor verbeelding én waarachtigheid - die niet met elkaar behoeven te concurreren, integendeel, die elkaar versterken. Waarachtigheid: niet hetzelfde als waarheid. Ook in onze kerken hebben we een geschiedenis met ‘de’ waarheid. Ook in onze kerken weten we hoe mensen andere mensen een dwangbuis van waarheid kunnen aanmeten, met alle kwalijke gevolgen van dien. Zou het verdwijnen van ‘de waarheid’ niet alle ruimte geven aan de macht van de verbeelding? En zou de wereld daar niet enorm van opknappen? In het programmaboekje van 2019-2020 stelden we ons de vraag: Is het ‘adieu waarheid’ en ‘welkom verbeelding’? Niets staat vast, is er dus alle ruimte voor het verhaal? Omdat we het vorige seizoen halverwege moesten stilzetten in verband met het uitbreken van de coronacrisis, besloten we met het jaarthema ‘Waarheid & Verbeelding’ nog een seizoen door te gaan, maar nu onder de titel ‘Verbeelding & Waarheid’. Wat kan verbeelding bewerkstelligen en hoe kunnen we onze verbeelding alle ruimte geven zonder het zicht op waarachtigheid te verliezen? Het jaarthema komt aan de orde in (thema)vieringen, in taal en muziek, in vorm en inhoud, in theologie, filosofie en literatuur. We vragen ook aan onze gastvoorgangers om zo mogelijk met dit thema rekening te houden.
Jaarthema 2019-2020
Waarheid & Verbeelding
“Logica brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal.” (Albert Einstein) De filosoof Friedrich Nietzsche gebruikte als eerste de term ‘perspectivisme’. Hij lanceerde de stelling dat er geen objectieve waarheid bestaat. We maken allemaal onze eigen waarheid, onze eigen verzameling feiten, en we doen dat vanuit ons eigen perspectief en in ons eigen belang. Dat het begrip ‘waarheid’ de laatste tijd aan erosie onderhevig is, lijkt zonneklaar. De huidige president van de Verenigde Staten staat erom bekend het met de waarheid niet zo nauw te nemen en jongleert met begrippen als fake news en alternative facts. Maar Donald Trump is niet de aanstichter van het diskrediet van wat ooit een onaantastbaar begrip was: de waarheid. Moeten we het verdwijnen van de waarheid betreuren? Is er in naam van ‘de’ waarheid niet veel kwaad aangericht? De uitdrukking dat het eerste slachtoffer van een oorlog de waarheid is, is al oud. Even oud zijn de technieken van machthebbers over de hele wereld om de waarheid te verbloemen of te manipuleren. Leven we nu in wat filosofen noemen de Post-Truth Society - een samenleving voorbij de waarheid? Er wordt veel gediscussieerd over de waarheid, door journalisten en politici, door filosofen en theologen. Want ook in onze kerken hebben we een geschiedenis met ‘de’ waarheid. Ook in onze kerken weten we hoe mensen andere mensen een dwangbuis van waarheid kunnen aanmeten, met alle kwalijke gevolgen van dien.
Juni 2019 schreef publicist Arnon Grunberg voor het tijdschrift Wordt Vervolgd (van Amnesty International) over verbeelding, verhalen en mythes: “Er bestaat geen collectieve identiteit zonder mythes, sterker nog, er bestaat geen individuele identiteit zonder mythes. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal van hoe je je partner hebt ontmoet, de geschiedenis van je ouders, hoe je op miraculeuze wijze aan de dood bent ontsnapt et cetera. Dat hoeven geen onware verhalen te zijn, maar de manier waarop die verhalen zijn ingebed in iemands leven, het steeds weer vertellen van die verhalen, rechtvaardigt het woord mythe. Het gaat niet om zelfonderzoek of onderzoek naar hoe het verleden echt was, maar om het vinden van betekenis, en betekenis heeft de eigenaardige onhebbelijkheid de gedaante aan te nemen van een verhaal.”
Is het ‘adieu waarheid’ en ‘welkom verbeelding’? Niets staat vast, dus alle ruimte voor het verhaal? In het seizoen 2019-2020 willen we in de Parklaankerk aandacht besteden aan het thema Waarheid & Verbeelding. We doen dat in vieringen, in onze Open Ruimten, in taal en muziek, in vorm en inhoud, in theologie, filosofie en literatuur. We vragen ook aan onze gastvoorgangers om zo mogelijk met dit thema rekening te houden.
Jaarthema 2018-2019
Communicatie & Ontmoeting
Het grootste communicatieprobleem is de illusie dat er gecommuniceerd is - George Bernard Shaw
Programmaboekje seizoen 2018-19
Communicatie staat in onze samenleving op een hoog voetstuk. Wie niet communiceert, doet niet mee. Media zijn alomtegenwoordig en bepalen het denk- en beleefkader van veel mensen. De klassieke massamedia hebben de wereld ten goede veranderd, maar zijn ook machtige wapenen gebleken in handen van mensen en bewegingen die het gemunt hadden op macht, rijkdom en oorlog. In het digitale tijdperk zijn daar de sociale media bijgekomen die de mogelijkheden van communicatie verveelvoudigd hebben én het leven van veel mensen in hoge mate bepalen. De machtigste man van de wereld twittert zijn beleid in platte oneliners de wereld rond. En komt ermee weg.
De dominantie van communicatie én de serieuze wetenschappelijke bestudering van het verschijnsel zijn nog geen eeuw oud. De voorspelling is niet erg gewaagd dat communicatie in de wereld alleen maar belangrijker zal worden. Er zijn mensen die zich daarover verheugen. Zij zien vooral uitdagingen en kansen.
Er zijn ook mensen die er moeite mee hebben, om verschillende redenen. Ze willen er soms gewoonweg niet aan meedoen bijvoorbeeld. Of ze wijzen erop dat in de sociale media veel gezonden ordt maar einig ontvangen. Dat er geen echte uitwisseling plaatsvindt. Of ze ergeren zich eraan dat dát er gecommuniceerd wordt belangrijker is geworden dan wát er gecommuniceerd wordt. Het zijn de nieuwe kleren van de keizer. Gebakken lucht. Zij hebben George Bernard Shaw aan hun zijde. Maar die deed zijn uitspraak bijna een eeuw geleden. Wat is dan echte communicatie?
Ook in onze kerken leven we van communicatie. We zoeken het daar weliswaar niet in de toeters en bellen van nieuwe, nieuwere en nieuwste media, maar we communiceren dat het een lieve lust is: met gesproken teksten, muziek, stiltemomenten. Het kan gaan over geloof, maar ook over twijfel, over vreugde en verdriet, over hoop en verlangen, maar ook over uitzichtloosheid. De verhalen die in onze kerken centraal staan hebben het over een God die spreekt en over mensen die horen. De ontmoeting van deze God met mensen is voor velen in de kerken een leidraad in hun leven.
Maar vraag je aan geloofsgemeenschappen wat zij het belangrijkste vinden in een kerk, dan hoor je - ook in de Driebergse Parklaankerk - bijna altijd: ontmoeting. De ontmoeting met elkaar. En ontmoeting is de oervorm van communicatie. Waar ontmoeting gezocht wordt, wint communicatie aan diepgang. In het seizoen 2018-2019 willen we in de Parklaankerk aandacht besteden aan communicatie en ontmoeting, in vieringen, in onze Open Ruimten, in taal en muziek, in vorm en inhoud, in theologie, filosofie en literatuur. We vragen ook aan onze gastvoorgangers om zo mogelijk met dit thema rekening te houden. En zo proberen we ons te verdiepen in de vraag hoe echte ontmoeting en echte communicatie de wereld mooier kunnen kleuren en ons denken en geloven kunnen verrijken.
Jaarthema 2017-2018
Vrijheid, een uitdaging
Het seizoen 2017-2018 van de Parklaankerk staat in het teken van de vrijheid. Vrijheid was het thema van de oratie van de bijzondere hoogleraar ‘Vrijzinnige Religiositeit en Humanisme’, Laurens ten Kate: De vreemde vrijheid. Geen wonder, dat thema, stelde hij: in ‘vrijzinnig’ zitten de woorden ‘vrijheid’ en ‘zin’. De jonge historicus Tom-Eric Krijger schreef vorig jaar zijn proefschrift over de 19de - eeuwse pioniers van het vrijzinnige protestantisme. Hij vertelt daarin dat het vrijzinnige elan floreerde op wat in de filosofie ‘negatieve vrijheid’ heet: de verlossing van knellende banden en dwingende systemen. Maar hij vertelt ook dat de oorspronkelijke vrijzinnige doelstellingen uiteindelijk niet gehaald werden, omdat het onmogelijk bleek de ‘positieve vrijheid’ te formuleren en er een brede volksbeweging op te enten. Met andere woorden: waarom kunnen we zo goed vertellen wat we niet willen en zo moeilijk wat wel? Al decennia roepen sociologen en religiewetenschappers dat de vrijzinnige levenshouding en geloofvisie de toekomst van de moderne kerk zal zijn, maar daar lijkt het nog lang niet op. Zou dat met de botsing van de twee vrijheden te maken kunnen hebben? Vrijheid is weerbarstig – de schrijvers van het Bijbelboek Exodus weten er alles van, maar ook voor filosofen en dichters is het een gewichtig thema, om van politici maar te zwijgen. We gaan het onderzoeken in het nieuwe seizoen van de Parklaankerk, in onze themavieringen, in de Open Ruimten en we vragen ook onze gastvoorgangers om mogelijkerwijs met dit thema rekening te houden.
Jaarthema 2016-2017
Doordringen in de ziel
Je met hart en ziel voor iets of iemand inzetten – een staande uitdrukking. Maar wat betekent het? Daar kunnen we vanuit het Bijbelse Hebreeuws, vanuit het nieuwtestamentische Grieks, maar ook vanuit de filosofie en de cultuur veel over zeggen. Hart = lef, moed, inzet. Ziel = nèfesj, ‘persoon’, essentie. Hart en ziel = yin en yang, zeggen sommige religieuze stromingen. Als je hart ophoudt te kloppen, ben je dood en verlaat je ziel je lichaam. ‘De ziel is eruit’, hoor je als het om een overledene gaat. Die ziel weegt 21 gram, stelde een Amerikaanse arts eens nogal slordig vast. De cineast Iñárritu ontleende er de titel van zijn gelijknamige film aan. ‘Bezieling’ is iets wat hoog op menig verlanglijstje staat. Als je geluk hebt kom je wel eens terecht in organisaties die te typeren zijn als een ‘bezield verband’: gedeelde energie, een gezamenlijk beleefd doel, onderlinge inspiratie, een fluïdum dat de groep een meerwaarde geeft die groter is dan de optelsom van de individuen. Het zijn maar enkele pogingen tot beschrijving. Groepen mensen kunnen dus een ziel gemeenschappelijk hebben. Individuele mensen hebben ook zelf een ziel, iets wat ze maakt tot wie ze zijn. Maar ook: het verzet tegen alles wat ‘ik’ is (Gerard Visser). Een counterpart in jezelf, de A/ander in jezelf. Als je er met elkaar over spreekt zijn er veel woorden die met ‘ziel’ iets te maken hebben: moed houden, omgaan met verschillen, omgaan met de ander, met het vreemde, je diepste drijfveren, geraakt worden, ontroering, focussen, levenskunst, troost, dankbaarheid, de zin van het leven. Heeft ziel met emotie te maken, met beleving, iets spiritueels? Wat zeggen mensen die elkaar ‘soul mates’ noemen? Wat delen ze dan?
In de Parklaankerk gaan we dit seizoen op ontdekkingsreis, gaan we onze ziel verkennen. Laten we op onze ziel letten, zoals Bonhoeffer dat noemt, want dat is voor ieder van ons urgent. Zonder hart leven we niet meer, maar zonder ziel zijn we er niet meer. Er is al een Atlas van de Belevingswereld. Misschien kunnen we dit jaar samen de Cartografie van de Ziel maken?
Jaarthema seizoen 2015-2016
Wat zullen we nou beleven?
Je hoort het overal om je heen: het gaat om ‘beleving’! Mensen willen iets beleven. Je hoort het woord bij evenementen, culturele manifestaties, in de museumwereld en ook in de kerken, vooral bij mensen die nieuwe wegen willen gaan. Spiritualiteit en het spannende boek kunnen niet meer zonder hun maand, boeken, kinderboeken en de geschiedenis niet zonder hun week, de rechten van het kind niet zonder hun dag en de theologie niet zonder haar nacht. See it, feel it, touch it, vrij naar Tommy (The Who). Je kunt iemand via internet een belevenis cadeau doen: een dagje paragliden, een kookworkshop, een pretpark, een middagje wellness. Alles draait om beleving. Mensen willen niet meer leren, niet meer luisteren, niet meer lezen, zij moeten kunnen meedoen, deelnemen.
Als dit een trend is – en het lijkt erop – wat zegt dit over de moderne cultuur en ook over geloven, religie en spiritualiteit? Niemand zal ontkennen dat een mooi verhaal, een film, muziek je pas pakt als je het je ‘eigen’ hebt gemaakt, als het je raakt en als je je erin opgenomen weet. Of als je je ermee kunt identificeren. Toch lezen we in de kerk verhalen die soms mijlenver van ons afstaan, waarmee geen identificatie mogelijk is… en toch fascineren ze ons. Ze bewegen niet met ons mee, maar komen ons tegemoet, op ons af. Ze ontmoeten ons. Is dat het tegenovergestelde van beleving?
Beleving doet vaak een beroep op verschillende zintuigen, een fysieke ervaring is er dikwijls onderdeel van. Zo staat een belevenis tegenover een cerebrale activiteit. Er zijn mensen in de kerken, ook onder vrijzinnigen, die aan de persoonlijke relatie met God of met Jezus het grootste belang in hun leven toekennen. Die aan de/een religieuze ervaring groot gewicht geven. Die mystiek en (vooruit: dat prachtige oude woord:) bevinding in hun geloofsleven centraal stellen. Ook dat is beleving, geraakt worden, anders dan door het verstandelijk kennisnemen van teksten.
Beleving, iets doorleven, met iemand meeleven: wat beleven wij in de Parklaankerk, in onze leefwereld, in de grote wereld om ons heen? En als je iets niet ‘beleeft’, hoor je er dan niet bij?
Beleving is het jaarthema van de Parklaankerk voor 2015-2016. Dat woord en wat wij erbij denken staat centraal in diverse thematische vieringen en in de zondagen die we de Open Ruimte hebben gedoopt, omdat we die zondagen niet zo ver van tevoren willen vastleggen. En wie weet wat daar nog aan activiteiten bijkomt. Volg ons daarvoor op onze website en meld u daarop aan voor de digitale nieuwsbrief.
Jaarthema seizoen 2014-2015
Dromen, denken, delen
We willen het in de Parklaankerk dit seizoen hebben over dromen, over vooruitkijken, maar ook over omzien. We willen weten wat de profeet Joël bedoelde toen hij zei dat ouderen dromen zullen dromen en jongeren vergezichten zullen zien. Onze jongeren dromen van wat hun wacht en onze ouderen zien eerder om naar wat in hun leven is gebeurd. Waar dromen we van, waar zien we naar uit?
We willen het hebben over denken, over de mogelijkheden en de grenzen van het denken. Denken over onszelf, over de samenleving, over goed en kwaad, over de drijfveren van ons menselijk handelen, over bezieling. Over denken als toespitsing van dromen.
Wij willen het hebben over delen, over de kracht van het individu en over de meerwaarde van delen. Over delen in de digitale toekomst en over nieuwe vormen van gemeenschap. En over het delen van dromen en vergezichten, van denken en doen. ‘Delen is het nieuwe hebben’, hoor je wel. Een hoopvolle gedachte.
Met deze drie dimensies willen we proberen ons te verdiepen, in de hoop dat we ook anderen in Driebergen hiervoor kunnen interesseren.
Dat doen we op vier verschillende momenten in het seizoen 2014-2015, met vier van het gewone afwijkende vieringen, met een kort liturgisch gedeelte en een uitgebreid nagesprek, op de startzondag in september, op de eerste adventszondag, de eerste zondag van januari en de eerste zondag na Pasen. Daarnaast hebben we twee inspirerende sprekers uitgenodigd die ons dromen, denken en delen op een hoger niveau kunnen tillen: trainster, journaliste en schrijfster Lisette Thooft over ‘individualisme delen’ in het najaar, filosoof en ethicus Paul van Tongeren over ‘de mens en zijn sociale verbanden’ in het voorjaar. En voorts vragen we onze gastvoorgangers om met dit jaarthema enigszins rekening te houden.
Wij bereiden ons voor op een zinvol seizoen.
Wij beginnen dit jaar met digitale nieuwsbrieven voor onze leden, begunstigers en geïnteresseerden. Wilt u die ook ontvangen? Meld u dan hier aan. Bij onze coordinator is het mogelijk het programmaboekje voor dit seizoen op te vragen: coordinator@parklaankerk.nl. Ook kunt de agenda op onze website raadplegen voor actuele ontwikkelingen m.b.t. het programma, de agenda van de vieringen en bijzondere gebeurtenissen. Zo zijn wij van plan meer concerten in de Parklaankerk te organiseren. Ons orgel mag er namelijk wezen!
Jaarthema seizoen 2013-2014
Traditie Adieu?
Evenals andere jaren wordt gewerkt met een jaarthema. Dit keer draait het om vragen rondom geloofstraditie en het overdragen ervan. Betekent zo’n traditie iets voor ons? Of hebben we er niet veel mee op? Hechten we eraan of vinden we het vooral een sta-in-de-weg? En als we de traditie 'adieu' zeggen, over welke traditie hebben we het dan?
Zijn er misschien toch zaken die we zó belangrijk vinden, dat we ze willen bewaren, willen aanreiken of doorgeven aan anderen. Wat mag bijvoorbeeld in de rugzak van onze kinderen niet ontbreken? Met andere woorden: Kunnen we geloofstraditie ook positief opvatten als een bron waaruit we kunnen putten, als iets wat we steeds opnieuw kunnen bevragen, zodat het een (speels) proces wordt van vasthouden en loslaten in elk tijdsgewricht?
Het zijn spannende en actuele vragen. Vindt u deze en andere zingevingsvragen belangrijk, verlangt u geen klip-en-klare antwoorden en wilt u zich ermee bezighouden in een open gemeenschap? U vindt zeker iets van uw gading in de Parklaankerk.